Jarmark Cysterski
16 - 17 września 2023, Pelplin
XXII Jarmark Cysterski w Pelplinie przeszedł do historii. Dopisała słoneczna pogoda i duża frekwencja odwiedzających. Jarmark Cysterski w Pelplinie po raz kolejny wpisał się w kulturalny weekend Europejskich Dni Dziedzictwa Województwa Pomorskiego.
Pierwszym wydarzeniem towarzyszącym Jarmarkowi w piątek 15 września była konferencja pt. "Szlak Cysterski – skuteczna forma tematyzacji przestrzeni turystycznej” zorganizowana przez Stowarzyszenie Szlaki Kulturowe pod kierunkiem Alicji Słyszewskiej-Szybowskiej.
W piątkowy wieczór w Bazylice Katedralnej odbył się koncert poetycko-muzyczny pn. „Poeta jest Twoim bratem”. Scenariusz przygotował i koncert poprowadził Bogdan Wiśniewski. Wiersze i fragmenty esejów ks. Pasierba czytały aktorki: Elżbieta Goetel i Monika Janeczek-Toporowska, śpiew w wykonaniu sopranistek: Beaty Dąbrowskiej i Jolanty Grzony, muzyka w wykonaniu organisty Michała Rakowskiego. Koncert z okazji 30 rocznicy śmierci ks. Janusza St. Pasierba przygotowany został przez Oddział Kociewski Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Pelplinie wraz z Miejskim Ośrodkiem Kultury, Kociewskim Centrum Kultury i Parafią Katedralną w Pelplinie. Po koncercie można było zwiedzać katedrę z przewodnikami.
W sobotnie przedpołudnie tradycyjnie odbył się Bieg Cysterski zorganizowany przez Pelplińskie Centrum Sportu pod kierunkiem dyrektora Mikołaja Jarockiego. Najpierw odbyły się biegi dla dzieci, a w samo południe wystartował Bieg główny na 5 km. Łącznie w biegach wzięło udział około 200 uczestników. Wśród biegających byli m.in. włodarze gminy Pelplin, burmistrz i zastępca burmistrza. Wręczanie nagród miało miejsce na scenie Jarmarku.
W sobotę o godzinie 14-tej nastąpiło oficjalne otwarcie XXII Jarmarku Cysterskiego w Pelplinie. Uczestników Jarmarku poza organizatorami powitał Jarosław Sellin Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Generalny Konserwator Zabytków. Wystrzały z hakownic obwieściły początek kolejnego Jarmarku. Jacenty Ordowski i prowadzący tegoroczny Jarmark Szczepan zachęcali do zabawy i odwiedzania stoisk.
Po rozpoczęciu Jarmarku miało miejsce symboliczne otwarcie wystawy - Dziedzictwo Cystersów Pelplińskich - z okazji zbliżających się obchodów 750 leciał Cystersów w Pelplinie. Otwarcia dokonali: Minister Jarosław Selin, Burmistrz Miasta i Gminy Pelplin Mirosław Chyła i Dyrektor Muzeum Diecezjalnego oraz Kociewskiego Centrum Kultury w Pelplinie ks. Krystian Feddek przy udziale przewodnika Elżbiety Wiśniewskiej.
W sobotę pierwszego dnia Jarmarku Cysterskiego w godz. 14.30-17.00 odbył się „Piknik Cysterskie złoto”. Były to pokazy kulinarne w wykonaniu Pań z Kół Gospodyń Wiejskich Gminy Pelplin. Nazwa pikniku nawiązuje do odmian jabłoni złotej i szarej renety, które były jednymi z najstarszych odmian uprawianych niegdyś w cysterskich ogrodach. Dlatego na pikniku przyrządzane były jabłka w różnej postaci, m.in. dżem z jabłek i placki z jabłkami. Poza tym panie przygotowały inne potrawy: kartofel zupę, golce w kapuście, szandar kociewski, bulwę z gzikiem, placki ziemniaczane, ruchanki. Wszystko było tak pyszne, że zostało wyprzedane przed zakończeniem Pikniku. Smakowitości zostały przygotowane przez Panie z KGW Lignowy, Rożental, Rajkowy, Wielki Garc (panowie też pomagali). Organizacyjnie Piknik przygotował Miejski Ośrodek Kultury w Pelplinie pod kierunkiem dyrektora Piotra Łagi. Oprawę muzyczną podczas pokazu kulinarnego zapewni zespół muzyki dawnej „Lunaris” z Lęborka. Zaprezentowane zostały także tańce średniowieczne w wykonaniu zespołu Saltatio Vitae z Tczewa.
Od godziny 17-na scenie rozpoczął się „Przegląd Zespołów Muzyki Dawnej”. Wystąpiły: Zespoły Muzyki Dawnej Młodzieżowego Domu Kultury z Jeleniej Góry, „Totus Musicus” z Młodzieżowego Domu Kultury w Świdnicy, Zespół Muzyki Dawnej „Flauti Pazzi” z Domu Kultury w Cedyni, Zespół Muzyki Dawnej „Lunaris” z Młodzieżowego Domu Kultury w Lęborku. Po zakończeniu koncertu, Szczepan w roli konferansjera w stroju cysterskim, porwał publiczność do tańców średniowiecznych oraz bardziej współczesnych.
Tak zakończył się program pierwszego dnia Jarmarku, ale do wieczora otwarte były liczne stoiska wystawców oraz „Jadło i Napitek”, czyli miejsce przy dawnym młynie ze stoiskami gastronomicznymi. Tam już po zmroku przez jakiś czas biesiadnikom przygrywał zespół „Lunaris”.
Drugi dzień Jarmarku rozpoczęła msza św. w Bazylice Katedralnej, której przewodniczył biskup pomocniczy Diecezji Pelplińskiej Arkadiusz Okroj. Bezpośrednio po mszy w Bazylice odbył się XVI Przegląd Zespołów Muzyki Dawnej. Wystąpiły te same zespoły, które prezentowały się w sobotę na scenie. Występy zespołów muzyki dawnej koordynował Pan Adam Deneka.
Natomiast na placu przy scenie od godz. 11-tej rozpoczął się Turniej Rycerski o „Miecz Starosty Tczewskiego” przygotowany przez Powiat Tczewski. Rywalizowała młodzież szkół ponadpodstawowych z powiatu. Po raz trzeci z rzędu Turniej wygrali uczniowie Szkoły w Pelplinie, stąd miecz trafił do tej jednostki. Dla uczniów przygotowane zostały też konkursy - historyczny wiedzy o Cystersach oraz konkurs literacki „Cystersi”.
Kulminacyjnym punktem niedzielnego programu Jarmarku był przemarsz historyczny ulicami Pelplina. Barwny korowód prowadził zespół muzyki dawnej, dalej szli rycerze, dwórki, przedszkolaki i uczniowie ubrani w stroje cysterskie i kociewskie, włodarze i goście (w tym parlamentarzyści), liczni mieszkańcy i goście. Tradycyjnie na małym rondzie przy Szkole Muzycznej, po wysłuchaniu hejnału Pelplina, Burmistrz Mirosław Chyła przekazał klucz do miasta Księciu Mestwinowi (w tej roli oczywiście Jacenty Ordowski) oraz pojedynek rycerzy o względy damy.
Po dojściu do sceny miało miejsce przywitanie przez organizatorów, kolejne wystrzały z artyleryji, koncert zespołu muzyki dawnej „Lunaris”, a następnie rozpoczął się program przygotowany przez szkoły powiatowe. Publiczność obejrzała m.in. inscenizacje z dziejów Opactwa Cysterskiego. Bardzo widowiskowy był pokaz husaria – skrzydlaci rycerze. W dalszym programie był pokaz tańców średniowiecznych z nauką tańca dla publiczności, turniej rycerski bojowy o „Miecz Burmistrza Pelplina”, turniej dla Dam, szranki i konkury – igrce średniowieczne dla dziatwy i dorosłych oraz na koniec turniej rzucania toporem.
W strefie edukacyjnej Jarmarku przez dwa dni funkcjonowały piśmiennicze warsztaty klasztorne pod nazwą KSIĘGA KSIĄG: czerpanie i barwienie papieru, drukarskie, iluminowanie (ozdabianie liter) i linorytu. Swoją twórczość prezentowali garncarz i mincerz co cieszyło się dużym zainteresowaniem. W Muzeum Diecezjalnym zostały przeprowadzone warsztaty pt. Muzealny Detektyw.
Szacunkowo tegoroczny Jarmark w Pelplinie odwiedziło 30 tys. mieszkańców i gości, było prawie 200 wystawców rozstawionych na terenie dawnego Opactwa Cysterskiego. Organizatorzy dziękują za piękna pogodę, liczny udział i mają nadzieję na podobnie udany kolejny Jarmark już za rok. Podziękowania za pracę społeczną kierujemy do strażaków z Gminy Pelplin i wszystkich zaangażowanych w organizację Jarmarku.
XXII Jarmark Cysterski został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury, Kultura – Interwencje, Edycja 2023. Zrealizowany ze środków Gminy Pelplin, Powiatu Tczewskiego, Województwa Pomorskiego.
Sponsorem Strategicznym Jarmarku była ENERGA z Grupy Orlen.
Sponsorzy Jarmarku: GAZ-SYSTEM S.A. Operator gazociągów przesyłowych, Bank Spółdzielczy w Skórczu, GPEC Pelplin.
Darczyńcy Jarmarku: Polenergia i Fundacja PERN.
Organizatorzy:
Diecezja Pelplińska i Kociewskie Centrum Kultury
Powiat Tczewski
Gmina Pelplin i Miejski Ośrodek Kultury w Pelplinie
Patroni Jarmarku Cysterskiego w Pelplinie:
Jego Ekscelencja Biskup Ryszard Kasyna – Biskup Pelpliński
Jarosław Sellin - Sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Generalny Konserwator Zabytków
Dariusz Drelich – Wojewoda Pomorski
Mieczysław Struk – Marszałek Województwa Pomorskiego
Mirosław Augustyn – Starosta Tczewski
Mirosław Chyła – Burmistrz Gminy Pelplin
Rocznicowy koncert poświęcony ks. Januszowi St. Pasierbowi
W tym roku minie 30 rocznica śmierci wybitnego poety i historyka sztuki, artysty i naukowca ks. prof. Janusza St. Pasierba. Zmarł w Warszawie 15 grudnia 1993 r., ale – zgodnie ze swoją wolą – pochowany został w Pelplinie. Wielokrotnie podkreślał związek z tym miastem („Tu wydarzyło się literalnie wszystko, co było ważne w moim życiu”). Pisał o ‘galilejskiej urodzie Kociewia i Kaszub”. Przekonywał, że „małe ojczyzny uczą żyć w ojczyznach wielkich, w wielkiej ojczyźnie ludzi”.
Miał świadomość, że „kultura, której sercem jest sztuka, a duszą religia, jest nie tylko zadaniem ludzkim, lecz także powołaniem chrześcijańskim”. Wiedział, że poezja może być „lusterkiem, latarką kieszonkową, podręcznym atlasem, książką do nabożeństwa”. Pisał, że poeta może być naszym bratem, który wskazuje drogę życia. Przekonywał: „Bóg jest zakochanym poetą, układa o każdym z nas niepojętą dla reszty Pieśń nad Pieśniami”.
Oddział Kociewski Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Pelplinie wespół z Miejskim Ośrodkiem Kultury, Kociewskim Centrum Kultury i parafią katedralną zorganizował koncert poetycko-muzyczny zatytułowany „Poeta jest Twoim bratem”. Koncert odbył się 15 września 2023 r. w pelplińskiej katedrze, o której autor "Gałęzi i liści" pisał: "Żadna z katedr świata nie przesłoniła jej w moim sercu".
Scenariusz przygotował i koncert poprowadził Bogdan Wiśniewski. Program podzielony został na sześć tematycznych części: „Katedra – symbol Europy”, „Pelplin – miasto ks. Janusza St. Pasierba”, „Modlitwy poetyckie”, „Eros i Tanatos – miłość i śmierć”, „Samo życie” oraz „Poeta jest Twoim bratem”. Wiersze i fragmenty esejów ks. Pasierba czytały aktorki: Elżbieta Goetel i Monika Janeczek-Toporowska. Piękno i mądrość słowa zostały spotęgowane śpiewem w wykonaniu sopranistek: Beaty Dąbrowskiej i Jolanty Grzony oraz muzyką w wykonaniu organisty Michała Rakowskiego. W ich wykonaniu kompozycje T. Albioniego, J. Aurea, J. S. Bacha, C. Francka, A. Vivaldiego.
Prawie dwieście osób (tyle rozdano folderów z programem koncertu, biografią poety i jego wierszami oraz biogramami wykonawców) wysłuchało tekstów ks. Pasierba. Słowo w połączeniu z muzyką i – co nie mniej ważne – z pięknem i dostojeństwem katedry wywarły ogromne wrażenie na publiczności, która nagrodziła wykonawców oklaskami na stojąco.
22 Jarmark Cysterski za nami. Po trzech dniach wypełnionych handlem, rzemiosłem, gastronomią, kulturą, rozrywką i elementami towarzyszącymi możemy stwierdzić z pełnym przekonaniem, że tegoroczny Jarmark był sukcesem. Około 30 tys. turystów odwiedziło w dniach 15-17 września br. dawne opactwo cysterskie, by skorzystać z kulturalnych atrakcji programowych oraz jarmarku kupieckiego, do którego zgłosiło się niespełna 200 wystawców, rzemieślników i artystów.
W strefie edukacyjnej Jarmarku przez dwa dni funkcjonowały piśmiennicze warsztaty klasztorne pod nazwą KSIĘGA KSIĄG: czerpanie i barwienie papieru, drukarskie, iluminowanie (ozdabianie liter), linorytu oraz w krużgankach katedralnych warsztaty kaligraficzne SKRYPTORIUM. Swoja twórczość prezentowali garncarz i mincerz co cieszyło się dużym zainteresowaniem. Zaś w Muzeum Diecezjalnym zostały przeprowadzone warsztaty
pt. Muzealny Detektyw.
