XXII Jarmark Cysterski w Pelplinie przeszedł do historii. Dopisała słoneczna pogoda i duża frekwencja odwiedzających. Jarmark Cysterski w Pelplinie po raz kolejny wpisał się w kulturalny weekend Europejskich Dni Dziedzictwa Województwa Pomorskiego.  

Pierwszym wydarzeniem towarzyszącym Jarmarkowi w piątek 15 września była konferencja pt.  "Szlak Cysterski – skuteczna forma tematyzacji przestrzeni turystycznej” zorganizowana przez Stowarzyszenie Szlaki Kulturowe pod kierunkiem Alicji Słyszewskiej-Szybowskiej.

W piątkowy wieczór w Bazylice Katedralnej odbył się koncert poetycko-muzyczny pn. „Poeta jest Twoim bratem”. Scenariusz przygotował i koncert poprowadził Bogdan Wiśniewski. Wiersze i fragmenty esejów ks. Pasierba czytały aktorki: Elżbieta Goetel i Monika Janeczek-Toporowska, śpiew w wykonaniu sopranistek: Beaty Dąbrowskiej i Jolanty Grzony, muzyka w wykonaniu organisty Michała Rakowskiego. Koncert z okazji 30 rocznicy śmierci ks. Janusza St. Pasierba przygotowany został przez Oddział Kociewski Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Pelplinie wraz z Miejskim Ośrodkiem Kultury, Kociewskim Centrum Kultury i Parafią Katedralną w Pelplinie. Po koncercie można było zwiedzać katedrę z przewodnikami. 

 W sobotnie przedpołudnie tradycyjnie odbył się Bieg Cysterski zorganizowany przez Pelplińskie Centrum Sportu pod kierunkiem dyrektora Mikołaja Jarockiego. Najpierw odbyły się biegi dla dzieci, a w samo południe wystartował Bieg główny na 5 km. Łącznie w biegach wzięło udział około 200 uczestników. Wśród biegających byli m.in. włodarze gminy Pelplin, burmistrz i zastępca burmistrza. Wręczanie nagród miało miejsce na scenie Jarmarku.

W sobotę o godzinie 14-tej nastąpiło oficjalne otwarcie XXII Jarmarku Cysterskiego w Pelplinie. Uczestników Jarmarku poza organizatorami powitał  Jarosław Sellin Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Generalny Konserwator Zabytków. Wystrzały z hakownic obwieściły początek kolejnego Jarmarku. Jacenty Ordowski i prowadzący tegoroczny Jarmark Szczepan zachęcali do zabawy i odwiedzania stoisk. 

Po rozpoczęciu Jarmarku miało miejsce symboliczne otwarcie wystawy - Dziedzictwo Cystersów Pelplińskich - z okazji zbliżających się obchodów 750 leciał Cystersów w Pelplinie. Otwarcia dokonali: Minister Jarosław Selin, Burmistrz Miasta i Gminy Pelplin Mirosław Chyła i Dyrektor Muzeum Diecezjalnego oraz Kociewskiego Centrum Kultury w Pelplinie ks. Krystian Feddek przy udziale przewodnika Elżbiety Wiśniewskiej.  

W sobotę pierwszego dnia Jarmarku Cysterskiego w godz. 14.30-17.00 odbył się „Piknik Cysterskie złoto”. Były to pokazy kulinarne w wykonaniu Pań z Kół Gospodyń Wiejskich Gminy Pelplin. Nazwa pikniku nawiązuje do odmian jabłoni złotej i szarej renety, które były jednymi z najstarszych odmian uprawianych niegdyś w cysterskich ogrodach. Dlatego na pikniku przyrządzane były jabłka w różnej postaci, m.in. dżem z jabłek i placki z jabłkami. Poza tym panie przygotowały inne potrawy: kartofel zupę, golce w kapuście, szandar kociewski, bulwę z gzikiem, placki ziemniaczane, ruchanki. Wszystko było tak pyszne, że zostało wyprzedane przed zakończeniem Pikniku. Smakowitości zostały przygotowane przez Panie z KGW Lignowy, Rożental, Rajkowy, Wielki Garc (panowie też pomagali). Organizacyjnie Piknik przygotował Miejski Ośrodek Kultury w Pelplinie pod kierunkiem dyrektora Piotra Łagi.  Oprawę muzyczną podczas pokazu kulinarnego zapewni zespół muzyki dawnej „Lunaris” z Lęborka. Zaprezentowane zostały także tańce średniowieczne w wykonaniu zespołu Saltatio Vitae z Tczewa.

Od godziny 17-na scenie rozpoczął się „Przegląd Zespołów Muzyki Dawnej”. Wystąpiły: Zespoły Muzyki Dawnej Młodzieżowego Domu Kultury z Jeleniej Góry, „Totus Musicus” z Młodzieżowego Domu Kultury w Świdnicy, Zespół Muzyki Dawnej „Flauti Pazzi” z Domu Kultury w Cedyni, Zespół Muzyki Dawnej „Lunaris” z Młodzieżowego Domu Kultury w Lęborku. Po zakończeniu koncertu, Szczepan w roli konferansjera w stroju cysterskim, porwał publiczność do tańców średniowiecznych oraz bardziej współczesnych. 

Tak zakończył się program pierwszego dnia Jarmarku, ale do wieczora otwarte były liczne stoiska wystawców oraz „Jadło i Napitek”, czyli miejsce przy dawnym młynie ze stoiskami gastronomicznymi. Tam już po zmroku przez jakiś czas biesiadnikom przygrywał zespół „Lunaris”.   

Drugi dzień Jarmarku rozpoczęła msza św. w Bazylice Katedralnej, której przewodniczył biskup pomocniczy Diecezji Pelplińskiej Arkadiusz Okroj. Bezpośrednio po mszy w Bazylice odbył się XVI Przegląd Zespołów Muzyki Dawnej. Wystąpiły te same zespoły, które prezentowały się w sobotę na scenie.  Występy zespołów muzyki dawnej koordynował Pan Adam Deneka. 

Natomiast na placu przy scenie od godz. 11-tej rozpoczął się Turniej Rycerski o „Miecz Starosty Tczewskiego” przygotowany przez Powiat Tczewski. Rywalizowała młodzież szkół ponadpodstawowych z powiatu. Po raz trzeci z rzędu Turniej wygrali uczniowie Szkoły w Pelplinie, stąd miecz trafił do tej jednostki. Dla uczniów przygotowane zostały też konkursy - historyczny wiedzy o Cystersach oraz konkurs literacki „Cystersi”. 

Kulminacyjnym punktem niedzielnego programu Jarmarku był przemarsz historyczny ulicami Pelplina. Barwny korowód prowadził  zespół muzyki dawnej, dalej szli rycerze, dwórki, przedszkolaki i uczniowie ubrani w stroje cysterskie i kociewskie, włodarze i goście (w tym parlamentarzyści), liczni mieszkańcy i goście. Tradycyjnie na małym rondzie przy Szkole Muzycznej, po wysłuchaniu hejnału Pelplina, Burmistrz Mirosław Chyła przekazał klucz do miasta Księciu Mestwinowi (w tej roli oczywiście Jacenty Ordowski) oraz pojedynek rycerzy o względy damy. 

Po dojściu do sceny miało miejsce przywitanie przez organizatorów, kolejne wystrzały z artyleryji, koncert zespołu muzyki dawnej „Lunaris”, a następnie rozpoczął się program przygotowany przez szkoły powiatowe. Publiczność obejrzała m.in. inscenizacje z dziejów Opactwa Cysterskiego. Bardzo widowiskowy był pokaz husaria – skrzydlaci rycerze. W dalszym programie był pokaz tańców średniowiecznych z nauką tańca dla publiczności, turniej rycerski bojowy o „Miecz Burmistrza Pelplina”, turniej dla Dam, szranki i konkury – igrce średniowieczne dla dziatwy i dorosłych oraz na koniec turniej rzucania toporem. 

W strefie edukacyjnej Jarmarku przez dwa dni funkcjonowały piśmiennicze warsztaty klasztorne pod nazwą KSIĘGA KSIĄG: czerpanie i barwienie papieru, drukarskie, iluminowanie (ozdabianie liter) i linorytu. Swoją twórczość prezentowali garncarz i mincerz co cieszyło się dużym zainteresowaniem.  W Muzeum Diecezjalnym zostały przeprowadzone warsztaty pt. Muzealny Detektyw. 

Szacunkowo tegoroczny Jarmark w Pelplinie odwiedziło 30 tys. mieszkańców i gości, było prawie 200 wystawców rozstawionych na terenie dawnego Opactwa Cysterskiego. Organizatorzy dziękują za piękna pogodę, liczny udział i mają nadzieję na podobnie udany kolejny Jarmark już za rok. Podziękowania za pracę społeczną kierujemy do strażaków z Gminy Pelplin i wszystkich zaangażowanych w organizację Jarmarku.

XXII Jarmark Cysterski został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury, Kultura – Interwencje, Edycja 2023. Zrealizowany ze środków Gminy Pelplin, Powiatu Tczewskiego, Województwa Pomorskiego. 

Sponsorem Strategicznym Jarmarku była ENERGA z Grupy Orlen.

Sponsorzy Jarmarku: GAZ-SYSTEM S.A. Operator gazociągów przesyłowych, Bank Spółdzielczy w Skórczu, GPEC Pelplin.

Darczyńcy Jarmarku: Polenergia i Fundacja PERN. 

Organizatorzy:

Diecezja Pelplińska i Kociewskie Centrum Kultury

Powiat Tczewski

Gmina Pelplin i Miejski Ośrodek Kultury w Pelplinie

Patroni Jarmarku Cysterskiego w Pelplinie:

Jego Ekscelencja Biskup Ryszard Kasyna – Biskup Pelpliński

Jarosław Sellin - Sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Generalny Konserwator Zabytków

Dariusz Drelich – Wojewoda Pomorski

Mieczysław Struk – Marszałek Województwa Pomorskiego

Mirosław Augustyn – Starosta Tczewski

Mirosław Chyła – Burmistrz Gminy Pelplin